menu
zoeken in:
avatar van Rio Negro
Uit LiTTerair (teletekst) over leven en werk van George Orwell:


Waar elk woord wordt gehoord '"Kamer 101," zei de officier. Het toch al doodsbleke gezicht van de man kreeg een kleur die Winston niet voor mogelijk had gehouden. Het was een uitgesproken, onmiskenbare groene tint.'

Iedereen heeft wel iets waarvoor de angst ondraaglijk is, dat erger is dan wat ook ter wereld. Wie zo onfortuinlijk is in Kamer 101 terecht te komen, wordt juist daarmee geconfronteerd. Kamer 101, Room 101, is inmiddels een begrip geworden, net zoals Big Brother. Beide komen uit 1984 van George Orwell.

'Misschien is het allerergste aan het Londen van 1984 de haast volkomen grijsheid en kleurloosheid van de stad, van de mensen ook...Een wereld als een stoffige machine,die alle mensen tot radertjes maakt en die vanuit een onbekende centrale gaande wordt gehouden.' Een treffende observatie van Kees Fens in het nawoord van de nieuwste editie van 1984 van George Orwell. Die is als het achtste deel verschenen in de reeks Perpetua van uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep. Met een tempo van één boek per maand worden daarin de 100 'beste boeken van de wereld' opnieuw uitgebracht.

'Op elke overloop,tegenover de liftkoker, staarde de poster met het reusachtige gelaat vanaf de muur. Het was zo'n afbeelding waarbij de ogen je steeds volgen als je je verplaatst. Eronder stond: GROTE BROER ZIET U.' Winston Smith leeft in 1984 van George Orwell in het jaar 1984 in Oceanie, een van de staten die zijn ontstaan na een atoomoorlog. In deze wereld waarin elk woord wordt gehoord en iedere beweging wordt gezien, is individualiteit totaal en rücksichtlos uitgebannen. Wie, zoals Winston, de illusie heeft aan het alziend oog te kunnen ontsnappen, wordt door het tirannieke systeem op de meest mensonterende manier vermalen.

'De Spaanse burgeroorlog en andere gebeurtenissen in 1936-'37 deden de balans doorslaan en daarna wist ik waar ik stond. Iedere regel serieus werk die ik sinds 1936 geschreven heb, is direct of indirect geschreven tegen het totalitarisme en voor het democratisch socialisme.'

Dat schreef George Orwell in 1946 in 't essay 'Why I write'. In Spanje had hij gestreden in de rangen van de POUM, een kleine, dissidente marxistische partij. Hij kon maar net op tijd naar Frankrijk ontkomen toen de communisten een ware klopjacht openden op POUM-strijders en anarchisten. Rusland wilde daarmee een spontane revolutie in Spanje voorkomen.

5/8
In juli 1937 uit de Spaanse burgeroorlog in Engeland teruggekeerd, zette George Orwell zich aan het schrijven van zijn boek ‘Hommage to Catalonia’ (Saluut aan Catalonië), dat in april 1938 verscheen. In de kritiek werd het afgeschilderd als een verdediging van de trotskisten en de anarchisten die de republikeinse zaak zouden hebben verraden. De artikelen die hij zelf schreef, werden geweigerd.

Orwells anti-Russische standpunt was op dat moment voor Engeland niet opportuun en zijn stem werd niet gehoord. Dat zou nog jaren zo blijven, maar na de oorlog sloeg de stemming zodanig om dat Animal Farm, verschenen medio augustus 1945, wel een gunstig onthaal kreeg.

Het was George Orwell zozeer ernst met z'n anti-stalinisme dat hij niet alleen Animal Farm (de eerste vertaling in het Nederlands verscheen al in 1947 als De boerderij der dieren) en 1984 schreef, maar ook de namen van journalisten en auteurs met communistische sympathieen in 1949 aan de geheime dienst doorgaf.

Animal Farm is dat anticommunisme reeds ontgroeid en is nu 'n (in meer dan zeventig talen vertaalde) allegorie van de verloedering van politieke idealen. Zo is ook 1984 een algemene antiutopie geworden, een waarschuwing tegen ieder totalitair systeem dat de vrijheid van het individu bedreigt. Big Brother heeft niet meer alleen de trekken van Stalin.

In februari '46 kreeg George Orwell een tuberculeuze bloeding en moest hij een paar weken het bed houden. Samen met z'n geadopteerde zoon en zijn huishoudster verhuisde hij in juli naar het Schotse eiland Jura. Op de noordpunt huurde hij er een verlaten boerderij. Tegen het einde van 1947 werd hij weer ernstig ziek. Nadat hij enige maanden in bed had doorgebracht, werd hij opgenomen in een kliniek in de buurt van Glasgow. Zeven maanden moest hij daar blijven. In juli 1948 was hij terug op Jura, waar hij vier maanden later Nineteen Eighty-Four voltooide. Het uittikken van het manuscript vergde echter zoveel van hem dat hij opnieuw moest worden opgenomen.

De in 1948 door George Orwell voltooide roman 1984 verscheen op 8 juni 1949, in een eerste oplage van 25.500 exemplaren. Een jaar na verschijnen waren er in het Verenigd Koninkrijk en de VS samen al meer dan 300.000 exemplaren verkocht.

Zijn waarschuwing tegen de totalitaire staat werd in de kritiek heel positief ontvangen, al werd zijn vreugde daarover getemperd door 'n aantal interpretaties die bewust afweken van wat hem met het boek voor ogen had gestaan.

Dat het jaar 1984 een begrip zou worden heeft hij nooit kunnen vermoeden. Nog geen acht maanden na publicatie van het boek, in de nacht van 21 januari 1950, overleed hij plotseling na 'n bloeding.

avatar van Rio Negro
Ik vind die serie van 100 'beste boeken van de wereld' bij van uitgerverij Athenaeum-Polak & Van Gennep wel erg boeiend. Alleen één boek per maand uitgeven (elke eerste vrijdag van de maand), gaat me lang niet snel genoeg!

avatar van the Cheshire cat
Manic Street Preachers - Orwellian


Gast
geplaatst: vandaag om 09:06 uur

geplaatst: vandaag om 09:06 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.