menu

De Stamhouder: Een Familiekroniek - Alexander Münninghoff (2014)

mijn stem
4,05 (33)
33 stemmen

Nederlands
Autobiografisch

320 pagina's
Eerste druk: Prometheus, Amsterdam (Nederland)

Alexander Münninghoff is geboren op 13 april 1944 in Posen, een oude Poolse stad die eeuwenlang Pozna werd genoemd. Maar toen hij er geboren werd, te midden van bombardementen die het einde der tijden leken aan te kondigen, was dit Posen een Duitse stad vanwaaruit Hitler-Duitsland zijn Heerestruppen naar de Sovjet-Unie had gestuurd en die de verminkten, de gewonden, de doden en een onafzienbare stoet vluchtelingen terugkreeg. Zijn familie had deel aan dat drama. Over hen gaat dit boek. En over de gevolgen van de oorlog. Over een sluwe grootvader, die op spectaculaire wijze een van de rijkste mensen van Letland was geworden, maar twee dagen voordat de oorlog uitbrak met zijn Russische vrouw en vier kinderen, met achterlating van al zijn bezittingen, moest vluchten naar Nederland. Over een naïeve vader, die aan het Oostfront, in het uniform van de Waffen ss, uit idealisme tegen de Sovjets vocht en vervolgens in Nederland ten onder ging. Over een moeder, die na de scheiding naar Duitsland vluchtte en zijn moeder niet mocht zijn. En over hem, de kleinzoon, de zoon, de stamhouder.

zoeken in:

avatar van eRCee
David van Reybroeck is tamelijk lyrisch over dit boek op De Correspondent:

"Dit is honderd jaar eenzaamheid uit de Lage Landen, dit is het verdriet van Europa. Dit is Toergenjev."

avatar van Abubakari
4,5
Enorme aanrader! Geweldig verhaal van een zeer begenadigd verteller. Vol vaart, met humor en (veel) dramatiek over een dwingende manipulerende zakenman en zijn geflipte zoon. De opa en vader van verteller Alexander Münninghof, wiens bizarre levensloop aan de hand van deze twee wonderlijke types wordt verteld.

Ik kan alleen maar zeggen: Ga dit boek lezen! Naast een geweldig verhaal schets het ook nog een practig tijdsbeeld van de jaren vlak voor, tijdens en na WO II. Een waargebeurd bizar familie epos.
Schitterend boek!

MEER:
Abubakari leest De Stamhouder – Alexander Münninghoff | Abubakari de Vries' Blog - abubakaridevries.wordpress.com

avatar van dutch2.0
4,0
Inderdaad, een heerlijk kwartaalboek! Waar ook heel wat over te zeggen is, maar ik laat de eer nu even aan de collega-kwartaalboeklezers

avatar van Pythia
3,0
Volgens Wikipedia is Alexander Münninghoff journalist. Verslaggever dus. Iemand die verslag doet. Ik heb een goed verslag gelezen van zijn familie en hun wederwaardigheden voor, in en direct na WO ll.
A.M. verstaat zijn vak.
Ik ben een lezer van romans. Fictie dus. Met een laagje extra. Dit is "reality", zonder extra laagje(s). Het is niet mijn smaak en daarom moeilijk om er een aantal sterren aan te verbinden.

avatar van liv2
4,5
Opgroeien als stamhouder, de oudste kleinzoon, bij de familie Münnighoff is geen klein bier zo is gebleken. Een familiegeschiedenis die smeekt om geboekstaafd te worden en wat ben ik blij dat Alexander Münninghoff dit met verve gedaan heeft. Je kan je amper voorstellen dat alles in dit boek werkelijk plaatsgevonden heeft. Deze geschiedenis is werkelijk uitzonderlijk te noemen en kent zijn weerga niet.

AM focust zich vooral op 3 personages. Zijn grootvader: grondlegger van een imperium, zijn vader: verloren ziel en tragische figuur en zijn moeder: verstotene.

Vooral het verhaal van grootvader Joan is verbijsterend. Ze bestaan, die self-made men. Mensen die alles wat ze aanraken in goud blijken te kunnen veranderen, mensen waarvan je denkt: hoe DOEN ze het toch? AM legt hier zonder mededogen de vinger op. Nodig zijn: een ontzettend gedreven karakter, manipulatief zijn, alles maar dan ook alles gebruiken om dingen naar je hand te zetten, geslepenheid, verstand en natuurlijk een grote dosis geluk in de beginfase. Daarna is het money makes money. Met open mond heb ik het levenspad van deze mens gevolgd. Onwaarschijnlijk straf maar ook niet altijd even fraai om het maar zacht uit te drukken en de gevolgen voor het gezin waren navenant. Want...hoe kan een mens zich in godsnaam nog waarachtig met zijn gezin en kinderen bezighouden wetende dat een etmaal maar 24 uur telt? Op dit vlak is Joan Münninghoff dan ook flagrant gefaald ...

Ook het levenspad van Frans, vader van AM is uitzonderlijk. Levenslang bezeten door het vergaren van fortuin en het 'overtreffen' van zijn eigen vader. Door onverzettelijk zijn eigen weg te gaan, zowel tijdens als na de oorlog, leidde hij een hard en moeizaam leven. Meesterlijk verteld en als personage ongelooflijk sterk gestalte gegeven door zijn zoon. Een zoon die hij bij leven niet gekoesterd heeft.

Het personage van moeder Wera is minder goed uitgewerkt, waarschijnlijk door haar grote afwezigheid in het leven van haar zoon. Opzijgeschoven en verworpen door de familie Münninghoff is zij een tragische, niet te benijden figuur.

Dit boek is geen ode aan een grootvader, zoals in oorlog en terpentijn, en ook geen afrekening met een afwezige vader. Dit is een verbazend familieportret. Afstandelijk en toch liefdevol. Trots maar ook beschaamd. Hard maar ook zalvend. Maar vooral eerlijk, krachtig en stuwend verteld met personages die echt tot leven komen.
Maar ook mooi en ingetogen. Sommige passages zijn van aandoenlijke schoonheid zoals de beschrijving van twee jongetjes, kinderen van oorlogsveteranen, die met soldaatjes oorlogje spelen. Eén van de mooiste passages uit het boek voor mij.


Aanrader!

avatar van dutch2.0
4,0
liv2 schreef:

Maar ook mooi en ingetogen. Sommige passages zijn van aandoenlijk schoonheid zoals de beschrijving van twee jongetjes, kinderen van oorlogsveteranen, die met soldaatjes oorlogje spelen. Eén van de mooiste passages uit het boek voor mij.

Vond ik ook de mooiste scene! Sterker nog, ik had het boek nog mooier gevonden, als Munninghof meer van dit soort uitgewerkte scenes had geschreven, in plaats van de gebeurtenissen in het leven van de familie (min of meer) samen te vatten.

avatar van psyche
3,5
psyche (crew)
Pythia schreef:
Volgens Wikipedia is Alexander Münninghoff journalist. Verslaggever dus. Iemand die verslag doet. Ik heb een goed verslag gelezen van zijn familie en hun wederwaardigheden voor, in en direct na WO ll.
A.M. verstaat zijn vak.


In eerste instantie ben ik het met Pythia eens. In die zin past de betekenis van het woord 'Familiekroniek' ook: De stamhouder is een verhaal met de voornaamste gebeurtenissen in een familie naar volgorde van tijd.
AM verstaat inderdaad zijn vak, de gebeurtenissen zijn zeer zeker interessant en geven zoals Abubakari al aangeeft, vanuit verschillende oogpunten een prachtig tijdsbeeld.


Ik ben een lezer van romans. Fictie dus. Met een laagje extra. Dit is "reality", zonder extra laagje(s). Het is niet mijn smaak en daarom moeilijk om er een aantal sterren aan te verbinden.


Hoewel ik veel uit de andere meningen herken, ook hier sluit ik me weer in eerste instantie bij Pythia aan. Het is denk ik inderdaad een kwestie van smaak. Ik had minder behoefte aan de 'feiten' en meer aan een extra laagje. Het is niet dat AM dit niet kan, de met soldaatjes spelende kinderen zijn hier een mooi voorbeeld van, maar bijvoorbeeld ook de aanloop naar de suïcide van strijdmakker Karl van vader Frans in het derde deel van het boek. AM heeft hier meer gevaren op zijn verbeelding, dat had wat mij betreft vaker gemogen. Zeker in de laatste twee delen.

avatar van liv2
4,5
Winnaar Libris Geschiedenisprijs 2015

avatar van Arkan
4,5
Een familiekroniek, het verhaal van 3 generaties.
Dit boek is niet alleen een opsomming van gebeurtenissen, maar hier is op een boeiende manier het leven van een familie in de jaren voor, tijdens en na de 2e wereldoorlog beschreven.

Ik heb dit boek met groot plezier gelezen, vol verbazing soms over de belevenissen, gretig, benieuwd naar wat komen ging, dit alles met het gevoel dat je het ergens mee beleeft.

Een aanrader is het vast en zeker.

avatar van Donkerwoud
Schijnbaar is hier een verfilming van!? De Stamhouder (2017) - MovieMeter.nl

avatar van Abubakari
4,5
Nee, er is een documentaire van 55 minuten over gemaakt, morgen op NL2. Ik ga kijken, ik vind de Stamhouder een geweldig boek.


avatar van J.Ch.
3,5
Met het uitlezen van De Stamhouder heb ik mijn uiterst korte lijst aangevuld van non-fictieboeken die ik vrijwillig en volledig heb gelezen. Ik heb vrijwel altijd dezelfde problemen met non-fictie. Vaak ontbreekt het de schrijver aan de mogelijkheid om een dramatisch interessant verhaal te schrijven zonder de waarheid geweld aan te doen, ofwel omdat er te veel bekend is en de schrijver geen aantoonbare onjuistheden wil verkondigen, ofwel omdat er te weinig bekend is en de schrijver niet te veel wil invullen. Een ander gevaar is dat de schrijver zoveel details boven water heeft gehaald dat het boek in feitelijkheden verzandt en er nauwelijks meer een verhaal te ontdekken valt (dat overkwam mij toen ik laatst The Life of Thomas More probeerde te lezen). Alexander Münninghoff heeft van al deze problemen geen last gehad. De Stamhouder is een persoonlijke geschiedenis die voor de meeste lezers nieuw is en niet te verifiëren valt, en hij heeft klaarblijkelijk over voldoende archiefmateriaal vanuit zijn familie kunnen beschikken. En als ik Münninghoff moet geloven (en ik zie geen reden om dat niet te doen) is er ook totaal geen noodzaak om het verhaal op te leuken - het is al dramatisch genoeg zo.

De geschiedenis van de familie Münninghoff is van het soort dat je verwacht in een koningsdrama van Shakespeare of in de Griekse mythologie, maar waar men in de moderne literatuur niet meer mee weg zou komen. Ik heb meermaals tijdens het lezen gedacht dat ik de ontwikkelingen totaal onrealistisch zou vinden in een roman. Alsof het nog niet genoeg is dat de steevast met Oude Heer aangeduide grootvader van Münninghoff absurd goede connecties heeft (het liefst met beide partijen in een conflict), komt daarbovenop dat vader Frans een paasweekend doorbrengt met JFK en moeder Wera Himmler persoonlijk ontmoet. Dat zou al een behoorlijke suspension of disbelief van me gevraagd hebben, en dan moet het familiedrama nog beginnen. De affaires, buitenechtelijke kinderen en familieconflicten vliegen je om de oren. De kwalificatie soap zou hier op zijn plaats zijn als het niet waargebeurd was.

Nadeel van de alsmaar uitdijende stamboom, de eindeloze connecties van de verschillende generaties Münninghoff, en het feit dat het verhaal zich afspeelt over meerdere decennia en afwisselend in Letland, Nederland, Duitsland, Rusland, België en het Verenigd Koninkrijk (als ik niet nog een land vergeten ben) is dat het vaak ontbreekt aan overzicht. Het had geholpen als Münninghoff het verhaal duidelijker gestructureerd had, chronologisch of per personage, of dat er in ieder geval een stamboom of dramatis personae in het boek was opgenomen. Ik raakte nogal eens de draad kwijt en door de niet-chronologische manier van vertellen was het niet zo makkelijk om even snel terug te bladeren.

Daartegenover staat dat door de soepele wisselingen in het perspectief het verhaal interessant blijft en de meeste personages uitstekend tot leven komen. De Oude Heer wordt een fascinerende figuur waar wij samen met de schrijver met eerbiedige schroom tegenop kijken. De passieve Wera blijkt het constante slachtoffer van de omstandigheden en van de dominante karakters om haar heen. En Frans de SS'er had, met zijn moeizame verhouding met zijn vader, zijn hubris en complexe liefdesleven, zo een held uit een Griekse tragedie kunnen zijn.

Des te opvallender is het dat de Stamhouder zelf zo weinig aan bod komt. Behoudens het relaas over zijn ontvoeringen (mijns inziens een van de sterkste delen van het boek) speelt hij zelden een rol van betekenis. En passant wordt zijn vrouw geïntroduceerd en kort wordt genoemd hoe het echtpaar twee zoons verliest. Had hier niet een goed verhaal in gezeten (of kwam het daarmee toch te dicht bij de schrijver)? En hoe eindigt het met de halfzussen van Münninghoff? Dat zijn wat gaten die ik graag gevuld had gezien. Ik kan het dan ook alleen maar eens zijn met de opmerkingen hierboven dat de schrijver best meer zijn verbeelding had mogen gebruiken.

Münninghoff heeft een prettige manier van schrijven, maar zoals gezegd ontbreekt het nogal eens aan structuur. Ook gaat het verhaal soms iets te snel en dan weer te langzaam. Dat maakt De Stamhouder tot een wat onevenwichtig, maar zeker interessant boek.

Gast
geplaatst: vandaag om 10:15 uur

geplaatst: vandaag om 10:15 uur

Let op: In verband met copyright is het op BoekMeter.nl niet toegestaan om de inhoud van externe websites over te nemen, ook niet met bronvermelding. Je mag natuurlijk wel een link naar een externe pagina plaatsen, samen met je eigen beschrijving of eventueel de eerste alinea van de tekst. Je krijgt deze waarschuwing omdat het er op lijkt dat je een lange tekst hebt geplakt in je bericht.

* denotes required fields.

Let op! Je gebruikersnaam is voor iedereen zichtbaar, en kun je later niet meer aanpassen.

* denotes required fields.