Trouwe lezertjes zullen zich wellicht nog kunnen herinneren dat ik eerder dit jaar bij "
Nachtverhaal" over een leraar op de basisschool heb verteld die prachtig kon voorlezen. Toen noemde ik ook dit boek, "
Het sleutelkruid", omdat dit de grootste indruk op mij gemaakt had. Ik weet nog goed hoe die markante man iedere week voorlas en ieder dier een eigen stem gaf, zonder zelf op de voorgrond te treden. Hij kon perfect het boek op geheel eigen wijze vertolken en tegelijk de stem van het boek behouden.
Die leraar heeft voor mij persoonlijk zeker een belangrijke rol gespeeld in mijn liefde voor literatuur (en kunst in het algemeen) die ik ontwikkeld heb, en ik ben hem dan ook zeer dankbaar. Later heb ik hem nog één of twee keer ontmoet en de tweede keer speelde ik met de gedachte hem aan te spreken om hem voor alles te bedanken, doch verlegenheid weerhield mij ervan.
In "
Nachtverhaal" spelen verhalen al een grote rol, maar in dit boek nog meer. Dat is niet vreemd, want nadat Rolf van Ulzen van Uitgeverij Holland zeer tevreden was met de versjes die Biegel bij illustraties van Tsjech Adolf Zábransky maakte ('De Kukelhaan'), vroeg deze Biegel of hij ook een verhalenbundel wilde schrijven in de 'Kinderverhalen'-serie. Voor deze serie hadden eerder grote namen als Hans Andreus en Mies Bouhuys geschreven. Paul Biegel leverde in plaats van een verhalenbundel
Het sleutelkruid in. De uitgever was aanvankelijk 'woedend', maar zijn stemming sloeg om toen hij ging lezen. Hij schreef 28 januari 1964 het volgende in een brief aan Biegel:
Ik heb pas 40 bladzijden gelezen van het manuscript, maar ik kan u dit wel zeggen: het is meesterlijk. Dit wordt een prachtig boek. Van harte gefeliciteerd! Ik ben erg blij met dit manuscript. Over enkele kleine dingen zal ik nog wel met u moeten praten, o.a. over "de goede God" in het verhaal van de leeuw. Ik ben een beetje bang dat men dit voor profaan gaat houden. De nederlandse tenen zijn in dit opzicht zeer gevoelig en laaaaaannnnngggg!
(bron: Paul Biegel: Schrijversprentenboek 39)
Het idee dat de verhalen van de dieren de oude koning Mansolein letterlijk in leven houden, is mooi en er spreekt ook zeker een grote liefde voor de kunsten uit. Helaas maakt deze verhaallijn het boek ook een beetje eentonig: ieder hoofdstuk is hetzelfde opgebouwd. De nadruk ligt dan ook meer op de "losse" verhalen. Wel denk ik dat het verhaal van Mansolein een goede vondst is: dit geeft de verhalen wat meer urgentie. Die eentonigheid had voorkomen kunnen worden door het boek wat korter te maken. Maar misschien dat het aantal verhalen vast stond?
Tegen het einde zakt de spanning een beetje. Op een gegeven moment heeft de lezer natuurlijk wel door hoe de hoofdstukken opgebouwd zijn. De verhalen zijn, op enkele na, allemaal fantastisch. Schitterend vind ik het verhaal van de leeuw en het verhaal van de draak.
Het is echt heel lang geleden dat ik het boek voorgelezen kreeg, maar ik wist nog verbazingwekkend veel details - het lezen was wel een sentimentele bedoening, moet ik zeggen.
Het verhaal lijkt eerst nog helemaal goed af te lopen, maar Biegel zet, in dit vroege werk al, op het laatst alles op losse schroeven, wat hij later nog veel vaker zou doen. Biegel is een sprookjesverteller die niet graag met '
en ze leefden nog lang en gelukkig' afsluit.
Het sleutelkruid is niet Biegels beste boek, maar voor mij persoonlijk wel een boek met een sterk emotionele lading. Het is wel echt een boek om iedere dag een hoofdstuk uit voor te lezen. Je zou gewoon bijna kinderen op de wereld willen zetten, enkel en alleen om Paul Biegel voor te lezen.
O ja, dat deeltje in de 'Kinderverhalen'-serie is er twee jaar later toch gekomen: "
Kinderverhalen van Paul Biegel".